KÜLTÜRE FELSEFE İLE BAKMAK
Kültüre felsefe ile bakmak aynı zamanda insana felsefe ile bakmaktır. Zira insan, kültürde yansır. Kültür insanın maddi ve manevi bütün ihtiyaç ve başarılarının sergilendiği bir alandır. Kültürün inşa edilebilmesi için tabiat ve onunla uyumlu bir varoluş şarttır. Fakat bu kültürün bir tabiat nesnesi olduğunu söylemek değildir. Aksine kültür tabiat nesnesi olmadığı gibi, tabiata insan tarafından ve insan eliyle katılmış olandır. Daha açık söylemek gerekirse, insan olmaksızın da tabiat vardır ve var olabilir fakat insan olmadan kültür mümkün ve mevcut değildir.
Kültüre felsefe ile bakmak böylece insanı anlamak ve kavramak için bir yol ve araçtır. Kültür insanın doğuştan getirmediği fakat tabiata ilave ettiği her şeyi kapsar. Bu da demektir ki, ilk insandan bugüne kadar hiç kesintisiz bir kültür hayatı ve yaratımı söz konusudur.
İnsanoğlunun kendisini ve çevresini tanıması bir bilinç alametidir. Kendisini çevreden ve ötekilerden tefrik ederek bir “ben” olarak fark etmesi; bir özne ve şahsiyet olarak varolmasının ilk adımıdır. Özne ve şahsiyet olmak ahlakın, hukukun, dinin, sanatın, bilimin kısacası bütün insanî alanın temelidir.
Doç. Dr. Levent Bayraktar
Güncel tartışmalara şöyle bir baktığımızda her gün üzerine düşünülen, konuşulan, yazılar yazılan bir kavram olarak karşımıza çıkar demokrasi. Ancak, demokrasi üzerine konuşulurken kavramın bağlamından kopartıldığını ve içinin boşaltıldığını da görmekteyiz. Demokrasi kavramıyla zaman zaman birlikte ele alınan, zaman zaman da farklı bir şeye vurgu yapmak için kullanılan bir başka kavram da gelenek kavramıdır. Gelenek kavramı içine yerleştirilen birçok şeyin bağlantısız olduğu görülmektedir. “Demokrasi kültürü”, “demokrasinin üç sacayağı”, “geleneğimizde böyle şeyler yoktur”, “gelenekten gelen şeyler”, “gelenekten geleceğe nasıl bir yol almamız gerektiğini tartışmalıyız” gibi ifadelerle hep karşılaşmaktayız. Ancak ne acıdır ki, bütün bunlarla yeterince hesaplaşmamaktayız. Bu hesaplaşma gündelik tartışmalarla yapılamaz. Bu hesaplaşmayı konunun özüne inerek yapmak gerekmektedir. Bunu yapmak da ancak felsefi bir bakışla olabilir. Felsefe burada işin içinde olmalıdır hep. Şimdi, uzun zamandır unuttuğumuz şöyle bir soru sormanın zamanı gelmiştir. Gelenek nedir? Demokrasi nedir? İşte ancak bu sorularla gelenek ve demokrasi kavramları ve bu kavramlarla kavranan şey hakkında yeterli bir bilgiye sahip olunabilir. Oysa yapılan şey kavramların özüne inmek kavramların ne’liği üzerine düşünmek yerine, konunun etrafında dolanıp, retorik sanatını kullanarak, göz boyamak olmaktadır. Ancak felsefenin ışığıyladır ki, kavramlar aydınlığa kavuşur ve sağlam bir zemine oturtulabilir.
Benim ilk kariyerim elektrik mühendisliğidir. Elektrik mühendisliğini de yaptım, 8 sene kadar uğraştım onunla. Sonra şu anda bulunduğum fakülteye fizik bölümüne öğretim görevlisi olarak girdim. Aynı zamanda hem fizikte hem felsefede çalışmalarımı yürütmeye devam ediyorum veya gayret ediyorum. Bu ilgi bir nevi fıtri bir temayüldü. Mühendislik yaptığım yıllarda dahi felsefi mahiyette eserler okurdum. Nitekim ondan sonra felsefe mastırına girdiğim zaman lisansta felsefe okumuş olan öğrencilerle yarıştım. Sözgelimi, fabrikada çalıştığım yıllarda, teneffüs aralarında boş zamanlarımda buna benzer eserler okurdum. Notlar çıkarırdım, özetler çıkarırdım. İlk çıkardığım felsefe tarihi özeti çalıştığım fabrikadaki bobinaj atölyesinin bobinaj fişlerinin arkasına yazılmıştır. Tabii zaman ilerledikçe mühendisliği yapamayacağımı hissettim. Entellektüel olmak isteyen birisi için fabrika adeta bir hapishane gibidir. Ondan dolayı mühendislikten ayrıldım. Üniversiteye geldiğim zaman buranın bir "Platon Akademiası" olmadığını biliyordum ama bu kadarını da tahmin etmiyordum doğrusu. Onun için üniversiteye gelmekle hayli ciddi mânâda bir ınkisar-ı hayale uğradığımı da söylemekte fayda var.
